Töluverður áhugi virðist vera á því hjá félagasamtökum hér á landi að koma að rekstri óhagnaðardrifinna leigufélaga. Fulltrúar fjölmargra félaga auk fólks úr ýmsum áttum, alls um 70 manns, sóttu fund Íbúðarlánasjóðs í hádeginu í dag. Á fundinum var fjallað um með hvaða hætti félagasamtök geti sett á fót leigufélög í formi húsnæðissjálfseignarstofnana sem stytt er sem HSES. Um er að ræða nýtt félagaform hér á landi að danskri fyrirmynd en slík félög njóta nú sérstakrar fyrirgreiðslu ríkis og sveitarfélaga í formi afslátta af gjöldum og stofnframlaga.
Alls er útlit fyrir að á þriðja tug milljarða króna verði varið til slíkra félaga á nokkrum árum. Þegar lánsfjármögnun er tekin með þá liggur fyrir að nýtt leiguhúsnæði fyrir um 80-90 milljarða króna mun bætast við á markaðinn þar sem rekstraraðilar eru félagasamtök, sveitarfélög eða íbúarnir sjálfir í gegnum fulltrúaráð sjálfseignarstofnunnar.
Íbúðalánasjóður bæði gagnrýndur og honum hrósað af fundarmönnum
Meðal þeirra sem sóttu fundinn voru fulltrúar samtaka ýmissa hópa sem gagnrýnt hafa stöðuna á leigumarkaði. Þar á meðal voru fulltrúar Samtaka leigjenda, Félags eldri borgara og Eflingar. Í lok fundarins og í kjölfar erinda, sem Una Jónsdóttir og Sigrún Ásta Magnúsdóttir deildarstjórar á húsnæðissviði og leigumarkaðsdeild Íbúðalánasjóðs fluttu, var opnað fyrir fyrirspurnir og almennar umræður.
Fundarmönnum fannst nokkuð misræmi vera í tölum um hækkanir á leigu að undanförnu og hvöttu til þess að það yrði skýrt nánar og tók Una Jónsdóttir hagfræðingur hjá leigumarkaðsdeild Íbúðalánasjóðs undir það. Fram kom hjá báðum fyrirlesurum sjóðsins að hann væri nú að skoða breyttar aðstæður á leigumarkaði og hvort ástæða sé til að skerpa á reglum sem um hann gilda hér á landi. Horfa mætti til regluverks í Svíþjóð og Noregi í því sambandi þar sem skýrari umgjörð er um réttindi og skyldur leigutaka og leigusala. Þá var sjóðurinn gagnrýndur fyrir að hafa í gegnum tíðina lánað leigufélögum sem nú hækki leigu óhindrað. Hins vegar hrósaði Hólmsteinn Brekkan framkvæmdastjóri hjá Samtökum leigjenda Íbúðalánasjóði fyrir að vera loks farinn að líta til reynslu annarra Norðurlandaþjóða. Hann hefði hvatt til þess í mörg ár. Jóhann Már Sigurbjörnsson formaður Samtaka leigjenda hvatti einnig sjóðinn til þess að koma með enn meira trukki inn á almennan leigumarkað. Það væri brýn þörf hjá fleirum en þeim tekjulægstu. Gísli Jafetsson hjá Félagi eldri borgara þakkaði Íbúðalánasjóði fyrir góða aðstoð við félagasamtök sem vilji stofna leigufélög og sagði miklar upplýsingar liggja fyrir á vef sjóðsins sem nýtist við þá vinnu.
Í lok fundarins sagði Sigrún Ásta Magnúsdóttir deildarstjóri hjá Íbúðalánasjóði að möguleiki væri á því að sjóðurinn myndi bjóða upp á námskeið á næstunni þar sem farið yrði nánar yfir öll þau skref sem þarf að stíga til að stofna HSES. Ljóst væri af aðsókn fundarins á miðju sumri og fyrirspurnum sem borist hafa að mikill áhugi sé á þessu nýja óhagnaðardrifna félagaformi á húsnæðismarkaði.
Glærur Sigrúnar um stofnun HSES má nálgast
hér og glærur Unu um leigumarkaðinn á Íslandi og í nágrannalöndum má nálgast hér
Alls er útlit fyrir að á þriðja tug milljarða króna verði varið til slíkra félaga á nokkrum árum. Þegar lánsfjármögnun er tekin með þá liggur fyrir að nýtt leiguhúsnæði fyrir um 80-90 milljarða króna mun bætast við á markaðinn þar sem rekstraraðilar eru félagasamtök, sveitarfélög eða íbúarnir sjálfir í gegnum fulltrúaráð sjálfseignarstofnunnar.
Íbúðalánasjóður bæði gagnrýndur og honum hrósað af fundarmönnum
Meðal þeirra sem sóttu fundinn voru fulltrúar samtaka ýmissa hópa sem gagnrýnt hafa stöðuna á leigumarkaði. Þar á meðal voru fulltrúar Samtaka leigjenda, Félags eldri borgara og Eflingar. Í lok fundarins og í kjölfar erinda, sem Una Jónsdóttir og Sigrún Ásta Magnúsdóttir deildarstjórar á húsnæðissviði og leigumarkaðsdeild Íbúðalánasjóðs fluttu, var opnað fyrir fyrirspurnir og almennar umræður.
Fundarmönnum fannst nokkuð misræmi vera í tölum um hækkanir á leigu að undanförnu og hvöttu til þess að það yrði skýrt nánar og tók Una Jónsdóttir hagfræðingur hjá leigumarkaðsdeild Íbúðalánasjóðs undir það. Fram kom hjá báðum fyrirlesurum sjóðsins að hann væri nú að skoða breyttar aðstæður á leigumarkaði og hvort ástæða sé til að skerpa á reglum sem um hann gilda hér á landi. Horfa mætti til regluverks í Svíþjóð og Noregi í því sambandi þar sem skýrari umgjörð er um réttindi og skyldur leigutaka og leigusala. Þá var sjóðurinn gagnrýndur fyrir að hafa í gegnum tíðina lánað leigufélögum sem nú hækki leigu óhindrað. Hins vegar hrósaði Hólmsteinn Brekkan framkvæmdastjóri hjá Samtökum leigjenda Íbúðalánasjóði fyrir að vera loks farinn að líta til reynslu annarra Norðurlandaþjóða. Hann hefði hvatt til þess í mörg ár. Jóhann Már Sigurbjörnsson formaður Samtaka leigjenda hvatti einnig sjóðinn til þess að koma með enn meira trukki inn á almennan leigumarkað. Það væri brýn þörf hjá fleirum en þeim tekjulægstu. Gísli Jafetsson hjá Félagi eldri borgara þakkaði Íbúðalánasjóði fyrir góða aðstoð við félagasamtök sem vilji stofna leigufélög og sagði miklar upplýsingar liggja fyrir á vef sjóðsins sem nýtist við þá vinnu.
Í lok fundarins sagði Sigrún Ásta Magnúsdóttir deildarstjóri hjá Íbúðalánasjóði að möguleiki væri á því að sjóðurinn myndi bjóða upp á námskeið á næstunni þar sem farið yrði nánar yfir öll þau skref sem þarf að stíga til að stofna HSES. Ljóst væri af aðsókn fundarins á miðju sumri og fyrirspurnum sem borist hafa að mikill áhugi sé á þessu nýja óhagnaðardrifna félagaformi á húsnæðismarkaði.
Glærur Sigrúnar um stofnun HSES má nálgast
