Minnihluti íbúða sem leigðar eru út á Airbnb í lengur en 90 daga eða fyrir meira en 2 milljónir króna á þessu ári er með tilskilin leyfi og skráningu í samræmi við lög og reglur. Þetta er niðurstaða nýrrar greiningar hagdeildar Íbúðalánasjóðs. Greiningin bendir til þess að verulega vanti upp á að opinberir aðilar hafi yfirsýn yfir Airbnb-gistingu hér á landi. Tölur hagdeildar Íbúðalánasjóðs benda til að minnst 1.400 Airbnb-íbúðir séu rangt skráðar.
Í september höfðu um 2.600 íbúðir og 900 stök herbergi á landinu öllu verið í svo mikilli útleigu á Airbnb á árinu að um atvinnurekstur telst vera að ræða samkvæmt gildandi lögum og reglugerðum, þ.e.a.s. verið í leigu í yfir 90 daga frá síðustu áramótum eða skilað meira en 2 milljónum króna í leigutekjur af Airbnb. Þetta sést í gögnum fyrirtækisins Airdna sem byggð eru á upplýsingum sem birtast á Airbnb.
Þegar skammtímaleiga íbúða fer yfir þessi mörk eru gerðar mun ríkari kröfur til gistirekandans, af hálfu hins opinbera, en þegar um tilfallandi heimagistingu er að ræða. Kröfur eru um að til staðar sé rekstrarleyfi fyrir gistingunni. Jafnframt þarf íbúðin að vera samþykkt af byggingarfulltrúa sem atvinnuhúsnæði, en við það hækka fasteignagjöld af meðalíbúð í 101 Reykjavík um 600 þúsund krónur á ári.
Það skal tekið fram að við þennan útreikning er aðeins er horft til fyrstu 9 mánaða yfirstandandi árs. Fjöldi þeirra Airbnb-íbúða sem teljast ekki til heimagistingar heldur atvinnureksturs en eru rangt skráðar og leyfislausar mun enn aukast þegar tölur um útleigu fyrir allt árið 2017 liggja fyrir.
Líkt og áður sagði þá eru íbúðir á landinu öllu, sem skráðar eru sem atvinnuhúsnæði, færri heldur en þær íbúðir sem hafa verið leigðar umfram 90 daga eða 2 milljónir samkvæmt gögnum Airdna. Munurinn þarna á milli er þó sérstaklega mikill á höfuðborgarsvæðinu, einkum í Reykjavík. Miðað við fyrstu níu mánuði ársins er ljóst að minnst 1.500 íbúðir í Reykjavík voru í svo mikilli útleigu á Airbnb að þar telst ekki um heimagistingu að ræða heldur atvinnurekstur. Aðeins 385 rekstrarleyfi vegna gistingar í flokkum I og II eru í gildi í Reykjavík og aðeins 341 íbúð í borginni er skráð sem atvinnuhúsnæði.
.PNG?proc=800x800)
Stjórnvöld vinna nú að leiðum til að setja hömlur á skammtímaleigu íbúða, meðal annars til að fjölga íbúðum á almennum markaði og sporna við húsnæðisskorti landsmanna. Nauðsynlegt skref á þeirri vegferð er að hafa upplýsingar um þær íbúðir sem um er að ræða. Það er jafnframt forsenda þess að hægt sé að framfylgja þeim reglum sem settar eru varðandi skammtímaleigu.
Ein megin ástæða þess að reglurnar voru settar var til að skapa hvata til þess að hafa íbúðir á almennum markaði frekar en í skammtímaleigu til ferðamanna. Af fyrirliggjandi gögnum má ráða að þar sé langt í land og það hlýtur að vera í forgangi hjá stjórnvöldum að vinna úr þeirri stöðu.
Í september höfðu um 2.600 íbúðir og 900 stök herbergi á landinu öllu verið í svo mikilli útleigu á Airbnb á árinu að um atvinnurekstur telst vera að ræða samkvæmt gildandi lögum og reglugerðum, þ.e.a.s. verið í leigu í yfir 90 daga frá síðustu áramótum eða skilað meira en 2 milljónum króna í leigutekjur af Airbnb. Þetta sést í gögnum fyrirtækisins Airdna sem byggð eru á upplýsingum sem birtast á Airbnb.
Þegar skammtímaleiga íbúða fer yfir þessi mörk eru gerðar mun ríkari kröfur til gistirekandans, af hálfu hins opinbera, en þegar um tilfallandi heimagistingu er að ræða. Kröfur eru um að til staðar sé rekstrarleyfi fyrir gistingunni. Jafnframt þarf íbúðin að vera samþykkt af byggingarfulltrúa sem atvinnuhúsnæði, en við það hækka fasteignagjöld af meðalíbúð í 101 Reykjavík um 600 þúsund krónur á ári.
2.600 Airbnb-íbúðir en aðeins 1.200 íbúðir skráðar sem atvinnuhúsnæði
Aðeins 1.200 íbúðir á landinu öllu eru nú skráðar sem atvinnuhúsnæði. Þá eru aðeins um 1.700 rekstrarleyfi fyrir gistingu í flokkum I og II í gildi (gisting án veitingasölu). Ekki er útilokað að sum rekstrarleyfi nái til fleiri en einnar Airbnb-íbúðar, en miðað við fyrirliggjandi gögn er afar ólíklegt að þessi 1.700 rekstrarleyfi nái til allra þeirra 2.600 Airbnb-íbúða sem um ræðir, auk annarra gististaða.Það skal tekið fram að við þennan útreikning er aðeins er horft til fyrstu 9 mánaða yfirstandandi árs. Fjöldi þeirra Airbnb-íbúða sem teljast ekki til heimagistingar heldur atvinnureksturs en eru rangt skráðar og leyfislausar mun enn aukast þegar tölur um útleigu fyrir allt árið 2017 liggja fyrir.
Líkt og áður sagði þá eru íbúðir á landinu öllu, sem skráðar eru sem atvinnuhúsnæði, færri heldur en þær íbúðir sem hafa verið leigðar umfram 90 daga eða 2 milljónir samkvæmt gögnum Airdna. Munurinn þarna á milli er þó sérstaklega mikill á höfuðborgarsvæðinu, einkum í Reykjavík. Miðað við fyrstu níu mánuði ársins er ljóst að minnst 1.500 íbúðir í Reykjavík voru í svo mikilli útleigu á Airbnb að þar telst ekki um heimagistingu að ræða heldur atvinnurekstur. Aðeins 385 rekstrarleyfi vegna gistingar í flokkum I og II eru í gildi í Reykjavík og aðeins 341 íbúð í borginni er skráð sem atvinnuhúsnæði.
Reykjavíkurborg verður af hundruðum milljóna á þessu ári vegna rangrar skráningar
Fasteignagjöld vegna atvinnuhúsnæðis eru mun hærri en fasteignagjöld af íbúðarhúsnæði í flestum sveitarfélögum. Þessar tölur benda því til þess að sveitarfélög landsins verði af verulegum tekjum í ár vegna fasteignagjalda af íbúðum sem réttilega ættu að vera skráðar sem atvinnuhúsnæði. Í Reykjavík gætu tapaðar tekjur numið hátt í milljarð króna á þessu ári ef miðað við meðalfasteignamat.Stjórnvöld vinna nú að leiðum til að setja hömlur á skammtímaleigu íbúða, meðal annars til að fjölga íbúðum á almennum markaði og sporna við húsnæðisskorti landsmanna. Nauðsynlegt skref á þeirri vegferð er að hafa upplýsingar um þær íbúðir sem um er að ræða. Það er jafnframt forsenda þess að hægt sé að framfylgja þeim reglum sem settar eru varðandi skammtímaleigu.
Ein megin ástæða þess að reglurnar voru settar var til að skapa hvata til þess að hafa íbúðir á almennum markaði frekar en í skammtímaleigu til ferðamanna. Af fyrirliggjandi gögnum má ráða að þar sé langt í land og það hlýtur að vera í forgangi hjá stjórnvöldum að vinna úr þeirri stöðu.
