Sífellt stærra hlutfall Íslendinga er á leigumarkaði samkvæmt nýrri könnun. Meirihluti leigjenda er á leigumarkaðnum af nauðsyn og 80% leigjenda vilja kaupa sér íbúð. Þriðji hver leigjandi borgar meira en helming af ráðstöfunartekjum sínum í leigu og fáir tekjulágir leigjendur geta safnað sér sparifé. Mikill áhugi er á að búa í öruggu leiguhúsnæði sem er ekki rekið í hagnaðarskyni og þar sem húsnæðiskostnaði er haldið í hófi.
Una Jónsdóttir, hagfræðingur í hagdeild Íbúðalánasjóðs, kynnti niðurstöður könnunarinnar á Húsnæðisþingi í dag.
Úrræði stjórnvalda gagnast síður þeim tekjulægstu
Í erindi sínu lýsti Una áhyggjum af því að úrræði stjórnvalda, sem eiga að hjálpa fólki að kaupa sér íbúð og komast þannig af leigumarkaði, gagnist síður tekjulágum leigjendum. Sem dæmi er aðeins um helmingur leigjenda með séreignarsparnað. Eftir því sem tekjur leigjenda eru lægri, minnka líkur á því að viðkomandi sé að safna sér sparnaði.
Fólk sem leigir hjá ættingjum og vinum í betri stöðu
Í dag eru 17% heimila á Íslandi á leigumarkaði. Ungt fólk, námsmenn og öryrkjar eru hópar sem eru sérstaklega líklegir til að leigja sér húsnæði. Athygli vekur að um 20% fólks á leigumarkaði leigir hjá ættingjum sínum eða vinum. Þetta fólk telur sig almennt búa við húsnæðisöryggi, ólíkt fólki á almennum leigumarkaði sem telur markaðinn ekki vera traustan.
Aðeins 14% leigjenda vilja vera á leigumarkaði
Leigjendur borga að meðaltali 41% af ráðstöfunartekjum sínum í leigu. Góðu fréttirnar eru þær að fleiri leigjendur geta nú safnað sér sparifé en árið 2015. Þrátt fyrir það getur meirihluti leigjenda ekki safnað sér sparnaði. Aðeins 14% leigjenda vilja vera á leigumarkaði, en 57% leigjanda eru þar af nauðsyn.
Una Jónsdóttir, hagfræðingur í hagdeild Íbúðalánasjóðs:
„Staðan á húsnæðismarkaði hefur verið býsna erfið upp á síðkastið. Hækkanir á
fasteignaverði hafa tekið fram úr aukningu kaupmáttar og öðrum undirliggjandi
stærðum með þeim afleiðingum að fólk sem er að reyna að komast inn á markaðinn
kemst ekki að. Það er ánægjulegt að sjá að leigjendur geta í auknum mæli lagt
til hliðar en aftur á móti sorglegt að sjá það ekki endurspeglast í aukinni
kaupgetu. Fólk á leigumarkaði virðist vera fast þar, gegn sínum vilja eins og
staðan er í dag."
Glærur Unu frá þinginu
