Í Fréttablaðinu þann 28. janúar er samanburður á lánakjörum á Íbúðamarkaði. Farið er rangt með kjör á lánum Íbúðalánasjóðs. Meðalgreiðsla út allan lánstímann er ranglega borin saman við fyrstu greiðslu af lánum bankanna. Fyrsta greiðsla Íbúðalánasjóðsláns miðað við dæmið til 40 ára er 103.557 kr. en ekki 157.765 kr. eins og fram kemur í greininni.
40 ára lánstími er ekki lengur í boði hjá Íbúðalánasjóði og er lánstími nýrra lána 5-35 ár. Þó er miðað við 40 ára lánstíma á lánum sjóðsins til samanburðar við lán bankanna í töflunum hér að neðan.
Fyrri taflan hér að neðan er stillt upp eins og greinin í Fréttablaðinu og hafa fjárhæðir í töflunni verið leiðréttar. Í samanburðinum er miðað við verðtryggt lán með föstum vöxtum hjá Arion banka þar sem þau lánskjör eru sambærileg við lánskjör sjóðsins.
Þegar lán Íbúðalánasjóðs eru borin saman við lán Landsbankans og Íslandsbanka er mikilvægt að hafa í huga að lán bankanna eru með vöxtum með endurskoðunarákvæði sem þýðir að óvissa er um vaxtakjörin eftir 3-5 ár og svo á 3-5 ára fresti út lánstímann. Vextir óverðtryggðra lána hafa tilhneigingu til að hækka eða lækka yfir líftíma lánsins eftir því sem verðbólga breytist en reiknivélarnar taka ekki mið af því heldur taka þær eingöngu mið af spá um verðbætur sem bætast við verðtryggðu lánin og því er samanburðurinn ósanngjarn að því leyti. Þegar slík lán eru til skoðunar þarf að taka tillit til þess að flest heimili þola illa miklar sveiflur í mánaðarlegri greiðslubyrði og hafa því ekki bolmagn til að velja lánakosti sem geta tekið miklum breytingum á mánaðarlegri greiðslubyrði.
Í dæminu í blaðinu er miðað við 80% veðsetningu og því er gott að bera saman vegin vaxtakjör lánanna sem sjá má í töflunni hér að neðan.
Lán bankanna sem eru skipt í tvö lán með mismunandi vöxtum og lánstíma eru borin saman við eitt lán Íbúðalánasjóðs. Til að gera samanburðinn raunhæfari er láni Íbúðalánasjóðs skipt í tvö lán í töflunni hér að neðan, annað til 40 ára og hitt til 25 ára.
Á vefsíðu íbúðalánasjóðs er reiknivélin „Bera saman lánakosti“ sem hentar mjög vel til að bera saman ólíka lánakosti á húsnæðismarkaðnum. Hægt er að setja upp dæmi um tvær lánasamsetn-ingar eða stilla upp tveimur lánum með sitthvorn lánstímann og sjá á grafi og greiðsluáætlun hver munurinn á lánunum er. Þar er hægt að velja jafngreiðslulán eða lán með jöfnum afborgunum, verðtryggt eða óverðtryggt lán og ólíka lánstíma lána frá hvað lánastofnun sem er.
40 ára lánstími er ekki lengur í boði hjá Íbúðalánasjóði og er lánstími nýrra lána 5-35 ár. Þó er miðað við 40 ára lánstíma á lánum sjóðsins til samanburðar við lán bankanna í töflunum hér að neðan.
Fyrri taflan hér að neðan er stillt upp eins og greinin í Fréttablaðinu og hafa fjárhæðir í töflunni verið leiðréttar. Í samanburðinum er miðað við verðtryggt lán með föstum vöxtum hjá Arion banka þar sem þau lánskjör eru sambærileg við lánskjör sjóðsins.
Þegar lán Íbúðalánasjóðs eru borin saman við lán Landsbankans og Íslandsbanka er mikilvægt að hafa í huga að lán bankanna eru með vöxtum með endurskoðunarákvæði sem þýðir að óvissa er um vaxtakjörin eftir 3-5 ár og svo á 3-5 ára fresti út lánstímann. Vextir óverðtryggðra lána hafa tilhneigingu til að hækka eða lækka yfir líftíma lánsins eftir því sem verðbólga breytist en reiknivélarnar taka ekki mið af því heldur taka þær eingöngu mið af spá um verðbætur sem bætast við verðtryggðu lánin og því er samanburðurinn ósanngjarn að því leyti. Þegar slík lán eru til skoðunar þarf að taka tillit til þess að flest heimili þola illa miklar sveiflur í mánaðarlegri greiðslubyrði og hafa því ekki bolmagn til að velja lánakosti sem geta tekið miklum breytingum á mánaðarlegri greiðslubyrði.
Í dæminu í blaðinu er miðað við 80% veðsetningu og því er gott að bera saman vegin vaxtakjör lánanna sem sjá má í töflunni hér að neðan.
Lán bankanna sem eru skipt í tvö lán með mismunandi vöxtum og lánstíma eru borin saman við eitt lán Íbúðalánasjóðs. Til að gera samanburðinn raunhæfari er láni Íbúðalánasjóðs skipt í tvö lán í töflunni hér að neðan, annað til 40 ára og hitt til 25 ára.
Á vefsíðu íbúðalánasjóðs er reiknivélin „Bera saman lánakosti“ sem hentar mjög vel til að bera saman ólíka lánakosti á húsnæðismarkaðnum. Hægt er að setja upp dæmi um tvær lánasamsetn-ingar eða stilla upp tveimur lánum með sitthvorn lánstímann og sjá á grafi og greiðsluáætlun hver munurinn á lánunum er. Þar er hægt að velja jafngreiðslulán eða lán með jöfnum afborgunum, verðtryggt eða óverðtryggt lán og ólíka lánstíma lána frá hvað lánastofnun sem er.
